Waarom dit boek nu?
In 2020 staat de muziekwereld uitgebreid stil bij Ludwig van Beethoven. Dat is niet alleen omdat hij in dat jaar 250 jaar geleden werd geboren en omdat hij veel geweldige muziek schreef, het is ook omdat zijn persoon en zijn werk de afgelopen twee eeuwen een centrale rol speelden in het culturele leven, niet slechts het muziekleven. In die 200 jaar was Beethoven in Nederland en ook daarbuiten in verschillende perioden voor verschillende groepen interessant om verschillende redenen, zodat de Beethoven-receptie een spiegel kon worden van Nederland en andere landen op dat moment. Het feit dat velen zich geroepen voelden zich intensief met Beethoven te onderhouden duidt op een immense fascinatie voor Beethovens werken leert ook veel over Nederland in de laatste tweehonderd jaar.

Over de Beethoven-receptie in andere landen bestaan reeds uitvoerige studies, over die in Nederland nog nauwelijks. Dit boek vult die lacune. Het onderwerp verdient aandacht, al was het maar omdat geen enkele andere figuur uit het muziekleven al twee eeuwen ononderbroken en op hoog niveau in de schijnwerpers staat. Ook buiten het muziekleven is er niemand die al zo lang zo’n aanzien heeft.

Het boek is bestemd voor, historici en muziekliefhebbers. Het beschrijft hoezeer de cultuur invloed heeft op de Beethoven-receptie en hoezeer zijn muziek telkens nieuw wordt geïnterpreteerd. Het maakt ook duidelijk dat het muziekleven hecht aan eigen conventies en niet zomaar met elke wind meer meewaait, domweg omdat Beethoven een geweldige componist was en eigentijdse erkenning verdient. Vele terreinen van het muziekleven komen aan bod (concerten, recensies, publicaties, opnamen en composities geïnspireerd op Beethovens muziek); de terreinen reageren op elkaar en gaan hun eigen weg. Ook Beethovens plaats in de cultuur als geheel komt aan de orde, bijvoorbeeld in literatuur, politiek, kerkelijk leven, verzuiling en ontzuiling. Indien mogelijk verschijnt de boek nog voor de zomer, anders erna, in ieder geval nog dit jaar (Beethovens 250e verjaardag is in december 2020).

Over mijzelf
Dit boek is niet mijn eerste boek. Eerdere boeken handelen over onder meer Debussy, Stravinsky, Boulez, muziek voor de paastijd, klassieke muziek en de dood, Simon Vestdijk en de muziek en (mijn proefschrift) Nederlandse muziek bij Nederlandse symfonieorkesten. Ook in deze boeken beschrijf ik, in het één meer dan in het ander, de wisselwerking tussen muziek en cultuur en het scala aan perspectieven dat ontstaat als een componist ook na zijn dood in beeld blijft.