Word eigenaar van een nijntje, De Dom of een Sint Maarten schaakstuk in het groot!

De Domtoren als koning, verzetsheldin Trijn van Leemput als dame en de Utrechtse lieveling nijntje als pion. Veel Utrechters zijn al bekend met de kleine variant van het schaakspel van oud-gemeenteraadslid André van Schie, hij bood dit spel aan als cadeau aan de stad Utrecht bij zijn vertrek als raadslid in 2018. De figuren van dit echte Utrechtse schaakspel komen allemaal terug in de nieuwe Expo van Het Utrechts Archief 'Utrecht begint hier'. Het archief wil nu dat iedereen met deze Utrechtse figuren kan spelen. Daarom wil het archief het schaakspel in het groot maken zodat alle bewoners van Utrechters op het plein van Het Utrechts Archief dit spel kunnen spelen.

Hoe? Door een schaakstuk te adopteren kunnen we dit schaakspel realiseren. Jouw naam wordt vereeuwigt op een schaakstuk of schaakvlak, en kun jij straks schaken met je eigen schaakstuk. Het Utrechts Archief geeft de stad hiermee een echt Utrechts schaakspel dat mensen samenbrengt én iets vertelt over het Utrecht van toen en nu.
Zodra we het doelbedrag opgehaald hebben starten we met de productie van de schaakstukken en weten we wanneer het lanceringsevenement is.

www.hetutrechtsarchief.nl

DE SCHAAKSTUKKEN

Het schaakstuk De Koning / De Dom - in rood en wit
De bouw van de Domtoren begon in 1321 en duurde uiteindelijk tot 1382. De Dom werd gebouwd als symbool van de wereldlijke en kerkelijke macht van de bisschop van Utrecht. Bij de allesverwoestende tornado van 1 augustus 1674 stortte het middenschip van de kerk in. Sindsdien staat de toren los. De toren telt 465 traptreden en is 112,32 meter hoog. Het is nog altijd de hoogste kerktoren van Nederland en het trotse symbool van Utrecht. In de toren hangen 14 luidklokken en 50 carillonklokken. De grootste luidklok heet Salvator, hij is gegoten in 1505 en weegt 8.227 kilo.

Het schaakstuk De Dame / Trijn van Leemput - in rood en witHet is 2 mei 1577. Een grote groep Utrechtse vrouwen trekt met hamers en bijlen naar de dwangburcht Vredenburg. Het kasteel werd door de Spaanse bezetter gebruikt om Utrechters op te sluiten die weigeren samen te werken met de overheerser. De Utrechters wilden dat het kasteel werd gesloopt na het vertrek van de Spanjaarden, maar het stadsbestuur ging niet tot actie over. Volgens de legende deelt Trijn van Leemput als aanvoerster van de Utrechtse vrouwen de eerste slag uit. Zij gaat de geschiedenis in als geëmancipeerde heldin van de sloop van Vredenburg, symbool van onderdrukking. Utrecht heet in de carnavalstijd Leemput.

Het schaakstuk de Torens / de Watertoren - in rood en wit Voordat er watertorens waren in Utrecht, werden waterpompen, waterputten en waterwegen gebruikt als bron voor (drink) water. Het zou nog tot 1883 duren voor er in Utrecht een drinkwatervoorziening met waterleidingen in gebruik werd genomen. Om de druk in het waterleidingnet constant te houden, is in 1896 in de binnenstad van Utrecht de eerste watertoren gebouwd aan de Lauwerhof. De toren is 39 meter hoog. De watertoren tussen het Heuveloord en de Vaartsche Rijn aan de Jutfaseweg in Tolsteeg is in dezelfde neo-Hollandse renaissance-stijl gebouwd tussen 1906 en 1907 en is 37 meter hoog. In 1917 werd er nog een watertoren gebouwd aan de Amsterdamse Straatweg van 43,50 meter hoog, toen op de grens van Utrecht en Zuilen.

Het schaakstuk de Lopers/ Paus Adrianus VI - in rood en wit Paus Adrianus VI werd op 2 maart 1459 geboren in Utrecht als Adriaan Florenszoon Boeyens, zoon van een timmerman. Hij werd pastoor te Leuven en raadsheer van Karel V en zijn vertegenwoordiger in Spanje. Later werd hij kardinaal en tot zijn eigen verassing werd hij na het overlijden van Paus Leo X in 1521 gekozen als eerste en tot nu toe enige Nederlandse Paus. Hij werd een strenge paus, die in Rome de grootste soberheid betrachtte. In Utrecht liet hij Paushuize bouwen, maar hij woonde er nooit. Op 14 september 1523 overleed hij na een kort en heftig ziekbed. In de Santa Maria dell’Anima in Rome heeft hij een praalgraf.

Het schaakstuk het Paard/ Sint Maarten - in rood en witDe beschermheilige van Utrecht is Sint Maarten. Hij werd bekend omdat hij als Romeins militair, op een koude dag, bij de stadspoort van Amiens zijn soldatenmantel deelde met een arme naakte bedelaar. In een droom zag hij daarna dat hij zijn mantel met Jezus had gedeeld en werd hij Christen. Later koos Utrecht Sint Maarten als beschermheilige. In de 7e eeuw werd op het huidige Domplein al een eerste Sint Maartenkerk gebouwd door Willibrord. De Utrechtse stadsvlag en het stadswapen herinneren aan zijn halve rode mantel en zijn witte onderkleed. Op 11 november vieren we Sint Maarten. Bij de deuren wordt door kinderen met lampions een liedje gezongen, waarna ze een snoepje of een mandarijn krijgen.

Het schaakstuk de Pion / nijntje - in rood en witIn 1955 wordt nijntje ‘geboren’. Tijdens een vakantie in Egmond aan Zee, vertelt Dick Bruna (1927-2017) elke avond voor het slapengaan aan zijn zoon een verhaaltje over een wit konijn dat in de tuin van het vakantiehuisje rondloopt. Dat konijntje wordt de inspiratie voor nijntje. Als vader Dick wat zit te tekenen, verschijnt nijntje op papier. Omdat hij het leuker vindt om een jurkje te tekenen dan een broekje, maakt hij van nijntje een meisje. De primaire kleuren, eenvoudige lijnvoering en leesbare teksten (zonder hoofdletters) maken nijntje wereldwijd zeer populair bij kinderen, en hun ouders. nijntje heeft een eigen museum in Utrecht.