Podcast over de katholieke filmkeuring

'Ontoelaatbaar voor publieke vertoning', een documentaire podcast voor de (film)geschiedenisliefhebber.

Actie: Iedereen die €10 of meer doneert krijgt de podcast toegezonden. Daarin worden als dank de namen van de donateurs vernoemd. Doe het snel, er zijn nog maar enkele dagen te gaan!

Met de invoering van de bioscoopwet in 1929 wordt door de katholieken in het zuiden van het land de Katholieke Film Centrale opgericht. De KFC wordt het officiële nakeuringsorgaan voor films in de bioscopen van de katholieke gemeenten in Brabant en Limburg en heeft een enorme macht. In tegenstelling tot de Rijkskeuring mag men geen coupures in films aanbrengen. Men hanteert een gradatiesysteem waarvan het stempel D de zwaarste is: ontoelaatbaar voor publieke vertoning. De films worden gekeurd door keuringscommissies bestaande uit vijf personen: een directielid van de KFC, een priester, een vrouw, een journalist en iemand uit het onderwijs. Veel speelfilms worden afgekeurd omdat ze niet voldoen aan de eisen van de katholieke moraal. In veel gevallen vanwege vermeende immoraliteiten of controversiële onderwerpen maar veelal ook vanwege naaktscènes of een iets te blote borst. Vandaar dat films met Brigitte Bardot vaak tot D worden bestempeld. Maar ook rolprenten van bijvoorbeeld Bergman, Fellini, Visconti en Wilder moeten het ontgelden. In 1968 werd de KFC opgeheven.

De podcast

De radiodocumentaire/podcast van ongeveer 40 minuten geeft een fraai radiofonisch tijdsbeeld en wordt aantrekkelijk voor iedereen die belangstelling heeft voor (film)geschiedenis.

Al in 2000 nam ik een interview op met oud-filmjournalist van De Volkskrant, Frans Oudejans. Ik vond het meteen een boeiend onderwerp dat me enorm aansprak. Ik ben katholiek opgevoed en aan dit specifieke onderwerp kun je zien hoe zeer het dagelijks leven werd beheerst door het kerkelijk gezag. Buiten de lijntjes kleuren was er ook filmisch gezien niet bij. Wat ik verder wonderlijk vind, is de gedachte dat de KFC zich ook bemoeide met de fictieve verhaallijnen in films. Zo werd 'Lift naar het schavot' afgekeurd omdat daarin de man die de echtgenoot van diens minnares vermoordt, geen spijt van zijn daad betuigt.

Frans Oudejans wordt in de jaren vijftig lid van de KFC en blijft dat tot 1968. Hij luidt met een statement ook het einde van de katholieke Filmkeuring in; 'ze vallen dood over een badpak zonder veel franje, maar tegelijkertijd worden de meest bloederige geschiedenissen met veel geweld en horror wél toegelaten. Dat jongeren dat wél mochten zien, daar ben ik op vastgelopen', zegt Oudejans. Helaas overlijdt hij een jaar na het interview. Deze unieke opname -er leeft immers geen enkel commissielid meer- wordt in de documentaire verwerkt. Verder spreek ik onder andere filmwetenschapper Peter Cuijpers en oud-bioscoopexploitant Rudi Bakker. Ik werk graag met veel afwisseling in spraak, geluid en muziek. In deze documentaire wil ik dan ook fragmenten uit filmtrailers gebruiken én citaten uit originele keuringsrapporten van de KFC. Voor het inspreken van de teksten heb ik collega Yvonne Ton gevraagd en voor diverse citaten Ton Peijnenborg, die eerder aan mijn documentaires meewerkte.

Over de maker

Ik ben radiodocumentairemaker en werkte voor Human, NTR en VPRO. De laatste jaren maak ik documentaires voor Het Spoor Terug van de VPRO op NPO Radio 1 . Bijvoorbeeld 'Terug naar Hollands Siberië' over het Pauperparadijs van Suzanna Jansen en 'Gevallen in Moederheil', over een doorgangshuis voor ongehuwde moeders en de gevolgen van gedwongen adoptie, nu zeer actueel. Verder maak ik, samen met anderen, het kunst & cultuurprogramma GrensGeluiden van BredaNu. Met je donatie kan ik de documentaire uitwerken en het tekstboekje met foto's produceren inclusief achtergrondartikel. Hartelijk dank!

Samenstelling & Eindmontage: René Oomen.
De videobeelden zijn gemaakt door Alexander van Esch.