In maart werd FvD de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen. De partij werd in drie provincies de grootste, in zes provincies de tweede en in drie provincies de derde. De campagne van FvD ging vooral over de Eerste Kamer en over landelijk beleid. Nu de Provinciale Statenleden de Eerste Kamer hebben gekozen, is het dus de vraag hoe het verder moet in de provincie. Wat doet FvD daar?

FvD kwam nergens in de coalitie, met uitzondering van Limburg waar een FvD’er op persoonlijke titel in ‘een extraparlementair college’ zit. Ik ben inmiddels bij acht provincies op bezoek geweest, meestal bij een debat over het coalitieakkoord. Het meest opvallend zijn de kleine politieke verschillen: met uitzondering van de energietransitie zijn die meestal beperkt. Juist op dat punt wijkt FvD erg af, al lijkt ook dat verschil overbrugbaar: in meerdere provincies doet men bij klimaat niet veel meer dan men van de landelijke overheid moet doen. Ook in Limburg stopte FvD de energietransitie niet.

De werkwijze van FvD verschilt per provincie, maar in de regel is FvD hier gematigder dan in Den Haag. Je vraagt je af waarom de partij niet in de coalitie terecht kon komen. Het antwoord is meestal dat de landelijke partij te omstreden is om mee samen te werken. Dat FvD veel coalitie-afspraken eigenlijk wel zou kunnen steunen, is daarbij van ondergeschikt belang. Dat geeft FvD dan weer de mogelijkheid om te zeggen dat ze door het partijkartel wordt buitengesloten.

Na de ruzie in het partijbestuur tussen Henk Otten en Thierry Baudet werd veel gespeculeerd over een scheuring binnen FvD: veel Statenleden zouden op de hand van Otten zijn. Of er ruzie komt is niet te zeggen, maar duidelijk is wel dat de ‘lijn-Otten’ zeer dominant is: over een Boreaal Europa gaat het in de provincie nergens. Hier zitten wat ik ‘Bolkestein-VVD’ers’ zou willen noemen: pragmatisch ingestelde mensen die vinden dat de VVD te links is geworden, die een kleine overheid willen en economisch rechts beleid voorstaan.

Een veel grotere vijand van de provinciale FvD’ers lijkt me verveling en demotivatie. Een FvD-Statenfractie vertelde me eensgezind hoe saai de provincie is. Die mening is invoelbaar: het aantal onderwerpen is beperkt, scherpe debatten zijn er niet en de media lopen de provincies voorbij. Er is dus zowel inhoudelijk als publicitair weinig te halen. Niet zo gek dat in meerdere provincies Statenleden lang niet altijd komen opdagen.

Het is na deze week bijna overal reces en dat betekent dat ook dit project even op vakantie gaat. In september ga ik verder met twee FvD-fracties waar nog maar weinig aandacht voor was: die in de Senaat en die in het Europees Parlement. Ook daar ga ik kijken wat FvD in de praktijk doet en wat de partij daar bereikt.

Zoals je al hebt kunnen lezen is de crowdfundingactie inmiddels afgelopen. De actie heeft bijna het dubbele bedrag opgehaald van wat de oorspronkelijke doelstelling was. Het merendeel van deze extra donaties kwamen binnen na het opmerkelijke zomercongres van JFvD. Dank vaan alle donateurs voor alle steun. Deze geeft me meer dan ooit de mogelijkheid de komende maanden te kijken naar wat FvD voor partij is en wat deze in de praktijk voorstelt.

Wordt vervolgd dus.

Deze week ben ik begonnen met mijn project over de opmars van FvD. De meest logische plek om daarmee te beginnen is de Amsterdamse gemeenteraad. Hier is FvD in maart 2018 verkozen met drie zetels: een mooie plek dus om te zien hoe FvD buiten het Binnenhof functioneert. Hier heeft FvD al wat ervaring opgedaan, in tegenstelling tot alle provinciale fracties die nog aan het opstarten zijn.

Ik was woensdag bij de raadsvergadering waar onder andere FvD-fractievoorzitter Annabel Nanninga het woord voerde over de door het college geplande opvang voor illegalen. FvD is daar een verklaard tegenstander van. Ik schreef er een eerste stuk over. FvD wekte deze middag vooral een machteloze indruk: de partij kan eigenlijk niets aan de plannen doen en krijgt de gemeenteraad niet mee, zelfs niet op kleine punten zoals een draagvlakmeting.

Ik sprak deze middag met raadsleden van oppositie en coalitie over wat ze aan FvD is opgevallen tijdens dit eerste jaar. Er blijkt nu al veel te zeggen over hoe het FvD vergaat: de partij is vooral vervelend voor de VVD omdat die nu een echte rechtse concurrent heeft gekregen. Tegelijk is de positie van de VVD eigenlijk beter want die partij kan makkelijker met linkse partijen compromissen sluiten en eigen punten binnenhalen. FvD moet nog aan de eigen ‘gunfactor’ werken.

Ik ben van plan de Amsterdamse gemeenteraad tot de zomervakantie te blijven volgen om een gedetailleerder beeld te krijgen van hoe FvD hier functioneert en wat de partij bereikt. Tegelijk zal ik gaan kijken naar een van de provincies waar FvD onlangs werd verkozen. De keuze daarvoor is nog niet gemaakt, want dit hangt af van de vraag waar FvD meebestuurt.

Idealiter wil ik voor dit project een provincie volgen waar FvD in de coalitie zit en een tweede provincie waar FvD juist oppositie is. Die tweede provincie wordt waarschijnlijk Noord-Holland: daar is de formatie met FvD immers mislukt. Vanaf september zal ik aan de slag gaan met een tweede provincie, de Senaat en het Europees Parlement.

In de eerste week heeft de crowdfundingactie 44% van het doelbedrag opgehaald. Ik ben erg blij met dat resultaat en wil alle donateurs bedanken voor hun bijdrage. Als je nog niet hebt gedoneerd, hoop ik dat je dat alsnog wel wilt doen. Vanaf een donatie van 25 euro word je volgend jaar uitgenodigd voor de presentatie van het boek waarin ik alle inzichten over FvD meeneem en antwoord geef op de vraag of de partij een blijvertje zou kunnen zijn.

Doneren kun je hier doen. Alvast enorm bedankt.