Op de bon: Oorlogsdagboek / Vredesplakboek

Help mee het oorlogsdagboek van Albertine Schelfhout-van der Meulen uit te geven, een dagboek dat tot in detail het leven van een gezin in de Tweede Wereldoorlog in beeld brengt, vertelt.

Het project

In de voorbereiding van een boek en een expositie over leven en werk van mijn grootvader, Lodewijk Schelfhout (1881-1943) hebben we voor het eerst ons familie-archief zorgvuldig doorgenomen.

We vonden ook onbekende brieven, documenten en, verstopt in de schoolagenda van jongste dochter Corrie, het oorlogsdagboek van onze grootmoeder Albertine. Het dagboek biedt een interessante, boeiende kijk op het dagelijks leven in oorlogstijd.

Dit dagboek willen we, in combinatie met familie- en andere foto’s, uitgeven. En daar is geld voor nodig, voor copyrights, voor de vormgeving, voor het redigeren, drukken en publiciteit.

Schoolagenda

Begin jaren veertig vorige eeuw. De Tweede Wereldoorlog is aan de gang. Nederland is bezet en Amstelveen, de woonplaats van de schrijfster, Albertine Schelfhout-van der Meulen, verandert langzaam maar zeker in een grote Duitse kazerne. Alom in de wijken staan batterijen lucht doelgeschut opgesteld en worden steeds meer huizen gevorderd om de honderden soldaten te huisvesten. Zelfs de parochiekerk zit zondags voller met soldaten dan met Amstelveense gelovigen, de misdienaars dienen in het uniform van de Wehrmacht.

Vrijwel iedere nacht is het raak en daveren de kanonnen en regent het terugvallende granaatscherven op de daken. In de winkels is steeds minder te koop en haar echtgenoot, kunstschilder Lodewijk Schelfhout, wordt zieker en zieker.

Het boek begint met een korte levensbeschrijving van Albertine, vervolgens het verslag van een treinreis dwars door bezet Nederland begin 1941 en ten slotte haar oorlogsdagboek, geschreven en verstopt in de schoolagenda van haar jongste dochter Corrie met als belangrijkste thema hoe de essentiële levensmiddelen te pakken te krijgen en veilig thuis te brengen.

Alles samen een bijzonder document, een herinnering aan al die tienduizenden vrouwen die, ondanks alle moeilijkheden en zeker in de Hongerwinter met gevaar voor eigen leven, voor hun gezin, voor hun familie bleven zorgen en die daardoor de Bevrijding van mei 1945 konden meemaken.

Vredesplakboek

Na de oorlog blijft alles nog jaren op de bon. Met schamele middelen wordt een begin gemaakt met de wederopbouw. Havens, wegen, bruggen, huizen, fabrieken; de omvang van de bitter noodzakelijke herstelwerkzaamheden is bijna niet te bevatten.

En in die jaren van schaarste gebeurt er iets ongelooflijks. Daarmee en daardoor vervolgt het oorlogsdagboek met een vredesplakboek. Duizenden ernstig ondervoede kinderen uit Duitsland en Oostenrijk worden per trein naar Nederland gehaald. Nederland voedt en redt de kinderen van de zo diepgehate voormalige vijand. Een van de Rode Kruishelpsters is Tiny van Grieken uit Amsterdam. Zij maakt samen met haar collega’s lange treinreizen om alom in Duitsland en Oostenrijk kinderen op te halen en over te brengen naar het opvangkamp “De oude molen” in het Limburgse Well.

Daar worden de kinderen medisch onderzocht, krijgen kleding en de volgende dagen en weken voldoende eten en drinken om aan te sterken. Ze krijgen ook taalles, eenvoudig door de kinderen Nederlandse liedjes te leren. Vervolgens worden de kinderen ondergebracht bij pleeggezinnen in het hele land. Tiny van Grieken legt alles vast, niet in dagboeken maar in plakboeken waarin de kinderen zelf mogen schrijven, tekeningen maken en foto’s plakken. De bladzijden vertellen het verhaal.

Om dit verbazingwekkende, intrigerende boek te realiseren is financiële steun nodig want het wordt een hele klus alle plakboekpagina’s leesbaar te reproduceren