Stel je voor: je bent 18 jaar, je woont bij je ouders en hebt een baan om trots op te zijn. Het is oorlog. Je weet dat de bezetter al een tijdje arbeiders zoekt. En op een dag krijg jij de gevreesde oproep: meld u op het arbeidsbureau.

Verzwegen geschiedenis

Na het overlijden van mijn grootouders kwam de familie twee fotootjes tegen met als bijschrift 'Leen in Duitsland'. Ik wist wel dat opa in de oorlog in Duitsland had gewerkt, maar het was een verhaal waar mijn grootouders liever over zwegen. De fotootjes prikkelden mijn nieuwsgierigheid.

In 2014 besloot ik er iets mee te doen. Ik had net een boek afgerond en wilde even uitzoeken waar in Duitsland Leen tegen een barak leunde. Het onderzoek stopte niet na een paar uur: het werd een omvangrijk project.

Ik had geluk. Ik vond de memoires van een Fransman die op dezelfde werf had gewerkt als mijn opa Leen. Ik vond ook de door zijn zoon bezorgde dagboeken van Waddinxvener Adriaan van Elk, die daar eveneens de oorlog doorbracht. En in de archieven lagen nog meer dagboeken, aantekeningen en brieven van Nederlanders die in nazi-Duitsland hadden gewerkt.

Al die documenten bij elkaar gaven een verrassend consistent beeld van het leven van oorlogsarbeiders in Duitsland. Ik begon te beseffen dat ik niet bezig was met het verhaal van één man, maar met de geschiedenis van honderdduizenden. Een geschiedenis die verteld moet worden aan een groot publiek.

Indringend verhaal

Stap voor stap reconstrueerde ik het leven van 'gastarbeider' Leen. Ik beschreef het avontuur dat hij als 18-jarige aanging, de uitstapjes die hij met zijn collega's maakte, het alledaagse leven, een zwaar bombardement en de barre tocht naar huis. Het is een indringend verhaal geworden, dat de lezer de geschiedenis laat meebeleven.

Omdat mijn verhaal allang niet meer alleen over Leen gaat, heb ik een boek geschreven voor een breed publiek. Ik hoop dat het door veel mensen zal worden gelezen. Uitgeverij WalburgPers staat achter me en wil samen met mij dit boek verwezenlijken. Er ontbreekt echter nog één essentieel onderdeel: voldoende geld om tot een echt boek te komen. Door een donatie te doen, kunt u het laatste zetje geven.

Waar gaat het geld naartoe?

Ik heb gedegen onderzoek gedaan, een goed verhaal geschreven en een uitgeverij gevonden die het wil publiceren en promoten. Maar voor een boek is net iets meer nodig. Een vormgever moet het boek opmaken en een omslag ontwerpen. Een drukker zet mensen, materialen en machines in om er een tastbaar product van te maken. En dat is precies waarvoor ik het geld wil gaan gebruiken.

Wie wordt hier rijk van?

Helemaal niemand. Als auteur leg ik er geld bij - en dan heb ik het nog niet eens over alle uren die ik erin heb gestoken. De uitgeverij hoopt uiteindelijk quitte te draaien door de verkoop van het boek. En de drukker en de vormgever hebben brood op de plank. De echte rijkdom zit in het bereik van dit boek: wanneer zoveel mogelijk mensen het kunnen lezen is mijn doel bereikt.

Credits:
Archieffoto B17-bommenwerpers: U.S. Air Force photography
Archieffoto's in film: Bundesarchiv Deutschland; Deutsche Fotothek
Filmmuziek: "The Masters 65", Casper Groep