Deze week is het een jaar geleden dat ik door crowdfunding genoeg geld bij elkaar kreeg om mijn boek Wachtkamer Havenstraat te kunnen uitgeven. Dankzij alle donateurs. Dank daarvoor!

Ik ben best tevreden over de verkoop tot nu toe, maar het kan natuurlijk altijd beter. Niet omdat ik rijk wil worden van mijn boek, maar omdat ik graag wil dat meer Nederlanders iets weten over vluchtelingen in het algemeen en Eritreeërs in het bijzonder. Heb je ideeën hoe ik dat voor elkaar kan krijgen? Heb je bijvoorbeeld contacten bij media die geïnteresseerd zijn in persoonlijke verhalen of waar ik een column kan schrijven? Weet je een plek (b.v. een boekwinkel, een buurthuis, een Rotaryclub) waar ik kan vertellen over (de mensen uit) Wachtkamer Havenstraat? Of heb je andere goede ideeën? Ik hoor het graag. Met het achterlaten van een recensie op Bol.com en het liken van de Facebookpagina van Wachtkamer Havenstraat help je me ook. En op Bol.com kun je meteen een extra exemplaar aanschaffen. Als kerstcadeau bijvoorbeeld.

De hoofdpersonen uit Wachtkamer Havenstraat zijn intussen alweer een paar fasen verder in hun Nederlandse leven. Op Majalla.nl schrijf ik daarover. Iedereen heeft een verblijfsvergunning, een huis en inburgeringsles. Nu zitten ze in de fase van de gezinshereniging. Na ruim twee jaar in Nederland te hebben gewoond, konden een paar oud-Havenstraters hun gezin in de armen sluiten op Schiphol. Anderen wachten nog, maar de verwachting is dat eind dit jaar alle gezinnen herenigd zijn. Heel spannend!

Voor die kinderen (alle leeftijden tot een jaar of 14) en vrouwen ben ik op zoek naar speelgoed, fietsen, telefoons en laptops. Heb je nog wat liggen; ik geef het graag door!

Maar nog belangrijker dan spullen is contact. Contact met Nederlanders. Om de taal te oefenen en/of voor de gezelligheid en/of om te helpen met moeilijke brieven en al die dingen die zo anders zijn dan wat de Eritreeërs kenden. Heb je wat tijd? Ben je open minded en geduldig? Word dan (taal)maatje! Amsterdammers kunnen zich aanmelden via Nederlandse Conversatie Amsterdam of IMBY. Woon je buiten Amsterdam: google op ‘taalmaatje’ of ‘taalcoach’en jouw woonplaats; dan kom je van alles tegen.

Nogmaals hartelijk dank voor je bijdrage aan het uitgevenvan Wachtkamer Havenstraat!

Tanja te Beek

Wil je de verhalen uit Wachtkamer Havenstraat niet alleen lezen, maar ook horen? Dat kan! Twee keer zelfs.
Op zaterdag 4 maart om 14u ben ik in het Olympisch Kwartier op de Amstelveenseweg 308 om voor te lezen uit, en te vertellen over mijn boek. En op zondag 9 april om 12 u doe ik dat bij de Java Bookshop, Javastraat 145.
Bij beide gelegenheden is het boek ook te koop. En verder bij: De Nieuwe Boekwinkel op de Bos en Lommerweg, Mulder in de Cornelis Schuytstraat, Boost op de Ringdijk, Island Book in de Westerstraat, De Vries in Haarlem en Dekker van de Vegt in Nijmegen. En het is te bestellen bij elke boekhandel, bij jouwboek.nl en direct bij mij.

Tips over hoe ik meer aandacht kan krijgen voor het boek, maar vooral voor de hoofdpersonen daarin, Eritrese vluchtelingen, hoor ik graag.

Blij en trots dat het gelukt is Wachtkamer Havenstraat uit geven, was ik al. Minstens zo blij en trots ben ik, dat mijn boek vanaf vandaag bij De Nieuwe Boekhandel op de Bos en Lommerweg 227 ligt. Is dat te ver? Ze versturen het boek gratis! www.denieuweboekhandel.nl

Intussen doe ik mijn best meer bekendheid te geven aan Wachtkamer Havenstraat, maar vooral aan de mensen die daar in voorkomen: Eritrese vluchtelingen. Radio Amsterdam FM heeft me geïnterviewd, ik heb boeken naar een gemeenteraadslid en de burgemeester van Amsterdam, en naar een europarlementariër gestuurd. Binnenkort bezoek ik de Rotaryclub en er zijn een paar boekwinkels met 'plannen' voor Wachtkamer Havenstraat. En, wat mij betreft het mooiste, een ambtenaar die zich met de opvang van vluchtelingen in Amsterdam bezig houdt, heeft me uitgenodigd voor een gesprek!

Heb je contacten bij organisaties waar ik misschien iets over vluchtelingen/Eritreeërs mag vertellen? Weet je van bijeenkomsten waar ik kan voorlezen uit Wachtkamer Havenstraat of iets kan vertellen? Heb je tips hoe ik meer boeken kan verkopen? Ik hoor het heel graag!

Het boek is er. Het is te koop bij jouwboek.nl, in boekwinkels en of bol.com. De eerste reacties zijn lovend (zie Bol.com). De financiën zijn afgewikkeld. Ben ik nu dus klaar? Nou nee.
Ten eerste hebben nog niet alle donateurs hun boek. Laat me even weten waar ik het naartoe kan brengen (Amsterdam) of sturen (tegen betaling van de portokosten) of wanneer je het komt halen in Bos en Lommer, als we dat nog niet hadden afgesproken.

Ten tweede wil ik nu natuurlijk graag dat het boek verkocht wordt. Ik ga dus weer op allerlei Facebooksites mijn boek vermelden, ik heb Flyerman ingezet om posters op te hangen, ik verspreid flyers, en probeer te bedenken wat ik nog meer kan doen ter promotie. Tips zijn welkom. Ter derde gaat het me eigenlijk niet om het boek zelf, Het gaat me er om dat meer mensen iets weten over vluchtelingen. Daarom heb ik Wachtkamer Havenstraat geschreven, maar daarom wil ik ook bijeenkomsten bezoeken waar ik iets kan vertellen over mijn ervaringen met vluchtelingen. Weet je over zo'n bijeenkomst? Ik hoor er graag over!

Maar de crowdfunding is wel klaar. Ik wil iedereen bedanken voor zijn bijdrage. En natuurlijk wens ik je een fijne kerst en een goed 2017. Ben ik te laat met mijn kerstwens? Nee hoor. In Wachtkamer Havenstraat lees je dat het in januari nog een keer kerstmis is.

Afgelopen vrijdag was de presentatie van mijn boek Wachtkamer Havenstraat. 'Ben je nerveus?', vroegen verschillende mensen de afgelopen week. 'Nerveus? We gaan gewoon een feestje bouwen!', was mijn antwoord.
En een feestje was het. Wat waren er veel mensen! Wat leuk dat ze uit zoveel verschillende 'hoeken' kwamen! Collega's, vrienden, oud-collega's, een capoeirista, Facebookers en veel Havenstraters.
Na het officiële gedeelte (praatje van de uitgever, mij en 'Mebrahtom' uit het boek) en het uitdelen en signeren van de boeken, had ik eindelijk tijd om met wat mensen te praten.
Net op dat moment gingen de mensen die er nog waren, vooral Eritreeërs, in een cirkel zitten. 'Habtu' uit het boek nam het woord en bedankte mij en de andere vrijwilligers voor wat we voor hen hebben gedaan in de tijd dat ze maar zaten te wachten in de noodopvang. 'Je hoeft niet hetzelfde bloed te hebben om familie te zijn.' Wow!

Nu is het boek er dus. Dat wat tot nu toe alleen in mijn hoofd en op mijn computer bestond, is nu te lezen voor ieder die dat wil. De eerste rappe lezer heeft het boek al uit en is razend enthousiast. Ik ben heel benieuwd wat de andere reacties zullen zijn.

Ben je donateur maar was je niet op de presentatie? Neem contact met me op zodat we kunnen afspreken hoe we zorgen dat je boek bij jou terecht komt, als we dat nog niet hadden gedaan.
Vanaf nu is Wachtkamer Havenstraat ook te koop op jouwboek.nl en in de boekwinkel. Woon je in Amsterdam, dan kun je het ook direct bij mij bestellen. Ik doe het graag bij je in de bus.

Wat ik wil bereiken met Wachtkamer Havenstraat is dat meer mensen kennis maken met vluchtelingen, al is het op papier, zodat er minder angst en haat ontstaat. Heb je contacten die daarbij nuttig kunnen zijn? Ik hoor het graag. Ik vertel heel graag over de bijzondere tijd in de Havenstraat en over al de mensen die ik daar heb ontmoet. Dat kan in een interview, tegen politici, voor een zaal, op de radio. Als het bijdraagt aan meer begrip voor vluchtelingen, doe ik het.

Twee dagen geleden schoot het gedoneerde bedrag ineens enorm omhoog; zelfs tot over honderd procent van wat ik gevraagd had! Met dank aan twee Heel Royale Donateurs.
Het is dus gelukt. Het is gewoon gelukt! Ik hoef vast niet te vertellen dat ik daar ongelooflijk blij mee ben! Dank, dank, dank aan iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt!

Doneren kan nog steeds. Het kan tot zaterdag 26 november 23.59u.
Doe het omdat je voordeel wilt. Want als je minimaal € 12,- doneert, krijg je een exemplaar van Wachtkamer Havenstraat als tegenprestatie. In de winkel gaat hij € 15,- kosten.
Of doe het omdat ik met het extra geld meer bekendheid kan geven aan het boek. Hoe meer mensen Wachtkamer Havenstraat lezen, hoe meer begrip er zal zijn voor vluchtelingen.

Nu gaat Wachtkamer Havenstraat naar de uitgever. Rond 15 december rolt hij van de drukpersen. Prima op tijd als kerstkado dus! Natuurlijk vieren we dat met een heuse boekpresentatie. Je hoort nog wanneer dat is. Het lijkt me heel leuk om dan alle donateurs bij elkaar te zien. Tot dan! Enne: heel erg bedankt hè!

55% op de teller en nog één week te gaan! Vraag al je vrienden, familieleden, buren, collega's en vage bekenden om me te helpen Wachtkamer Havenstraat uit te geven!
Dat doe ik ook. En ik publiceer nog een sneak preview. Zoals beloofd is dat dit keer een vrolijker verhaal.

Vrijwilligerswerk Melake

Waarom hij naar mij gestuurd is, weet ik niet, maar tijdens één van mijn diensten voor het Leger des Heils komt er een jongeman naar me toe. Hij stelt zich voor als Fernando en vertelt dat hij van het kraakcomplex een paar straten verderop is. In dat complex zit Oxa, het theater waar Gebreab een paar maanden geleden de krar kreeg. En er is een restaurant, MZK.

Fernando zegt dat de mensen van het kraakcomplex graag iets voor hun nieuwe buren willen doen. De keuken van het restaurant wordt niet elke dag gebruikt en ze willen die best ter beschikking stellen, zodat vluchtelingen kunnen koken. Dat klinkt goed!

Sinds een paar maanden kookt Kamal, Syriër, kok en bewoner van de Havenstraat in de keuken van de noodopvang Syrisch eten. Dat krijgen de bewoners naast het standaardeten dat in grote warmhoudbakken wordt aangevoerd. ijn eten is echt lekker, lekkerder dan het standaardeten in elk geval. Het Leger des Heils, die de opvang runt, nam de gok en laat Kamal en zijn kookploeg hun gang gaan. Vrijwilliger Jeroen heeft al zijn contacten in de horecawereld aangewend om elke dag weer aan genoeg donaties van ingrediënten te komen om de ruim tweehonderd Havenstraters ‘bij te voeren’. De Syriërs en de Irakezen zijn blij met Kamal. Bekend eten! Lekker eten!

De Eritreeërs vinden Kamals eten soms lekker, maar vaak vinden ze het niet pittig genoeg. Het Leger des Heils wil niet andere mensen dan Kamal en zijn koksmaatjes er ook gebruik van maken. Dat is logisch: dan krijg je gedonder over verdwenen schalen of niet afgewassen pannen. Maar als de Eritreeërs nou eens per week in restaurant MZK mogen koken, zoals Fernando voorstelt? Dat zou geweldig zijn! Ik zeg Fernando dat ik met een paar mannen ga overleggen en hem over een paar dagen antwoord geef.

Die dagen vertel ik Seltene, Melake, Mebrahtom en Habtu,alle mannen van wie ik weet dat ze kunnen koken, over Fernando’s voorstel. Maar ze willen niet. Geen idee waarom, maar ze reageren allemaal even lauw. Habtu’s antwoord, ‘Ik denk er nog even over na’, is nog de meest enthousiaste reactie. En Seltene zegt dat hij overdag altijd slaapt. Dat wist ik eigenlijk wel. Hij is nooit bij het ontbijt en zelden bij de lunch. ’s Nachts loopt hij door de stad;dat vindt hij leuk. Maar overdag ligt hij in bed en kan hij dus niet koken.

Toch vind ik het aanbod van de ´buren´ te mooi om helemaal niets mee te doen. Melake vroeg vorige week aan Quintin of hij in zijn restaurant mocht werken. Kan hij niet in MZK meedraaien op de dagen dat het open is? Ik vraag het aan Fernando. Die moet het even overleggen, maar komt al snel met een antwoord: Melake is van harte welkom!

Ik kan niet met Melake mee op zijn eerste werkdag, want dan moet ik zelf werken, in een ander deel van de stad. Daarom gaan we de dag ervoor kijken waar het restaurant precies is. Het is echt maar een paar straten achter de Havenstraat. Het restaurant is dicht, maar we kunnen wel naar binnenkijken.

Melake spreekt nauwelijks Engels en ook maar een paarwoorden Nederlands. Daarom oefenen wat hij morgen moet zeggen als hij hier voor het eerst komt. ‘Hallo, ik ben Melake. Ik kom werken.’ Als hij dat na een paar keer zonder haperen uit zijn mond krijgt, steekt hij zijn duim op en zegt lachend: ‘Goed!’. Als ik vraag of hij morgen nog weet in welke straat hij moet zijn, kijkt hij verstoord als een puber naar zijn overbezorgde moeder. ‘No problem!’.

Toch ben ik de volgende dag een beetje bezorgd. Hoe gaat Melake communiceren? En vindt hij het restaurant echt wel terug? De straten lijken op elkaar! Om vijf uur, een uur nadat Melake had moeten beginnen, gaat mijn telefoon. ‘Met Peter van restaurant MZK’, hoor ik. Ojé, Melake is niet komen opdagen, denk ik. Of er is iets aan de hand. ‘Melake wil even met je praten.’ En daar hoor ik de lage stem van Melake. ‘Hallo Tanja. Heel hartelijk bedankt voor de moeite.’

Melake spreekt maar heel weinig Nederlands, maar de woorden díé hij kent, spreekt hij prachtig en accentloos uit. Hij belt speciaal om me te bedanken. En krijgt het voor elkaar dat hij daarvoor de telefoon van een collega mag gebruiken. Zelf heeft hij geen geld en dus geen beltegoed. Goed, over Melake hoef ik me geen zorgen te maken. Hij komt er wel.

Afbeelding: Kamal, de Syrische kok. Tekening door Habtom Weldemichael.

Het begint spannend te worden, met nog tien dagen te gaan voor de crowdfunding. Ik publiceer nog een verhaal uit Wachtkamer Havenstraat, om je een idee te geven van de inhoud. Het verhaal over Teame is triest, maar ik beloof je ook nog een vrolijker verhaal te laten lezen.

Teame is een trieste man. Hij zit in een rolstoel, maar dat geldt voor meer mannen. De reis in de laadbak van een vrachtwagen dwars door de woestijn van Soedan, de lijfstraffen in Libië, de tocht in een bootje naar Italië of Griekenland, geklauter over rotsen en lange voettochten in Europa hebben bij meer mannen hun tol geëist. Dat er doden vallen, zien we op het journaal, maar ook de overlevers komen er niet altijd ongeschonden vanaf.

Maar lang niet bij iedereen in een rolstoel, met schurft of een ontbrekende vinger straalt de ellende er zo vanaf als bij Teame. Vaak komt hij zijn kamer niet uit en neemt zijn kamergenoot Zerai eten voor hem mee. En als Zerai er een keer niet is, doet een andere Eritreeër het. Als hij wel in het tot eetzaal bestempelde stuk gang komt, zit hij ineen gedoken in een hoek.Ik probeer regelmatig een praatje met hem aan te knopen, maar hij antwoordt alleen maar uit beleefdheid.

Soms ga ik naar zijn kamer toe. Die is, vanwege die rolstoel, op de begane grond. Zijn kamer ruikt onfris, precies zoals je verwacht in een kleine kamer waar twee mannen verblijven, van wie één bijna vierentwintig uur per etmaal, en waarvan het raampje niet open kan. ‘Kom je mee, Teame, even naar de hal of naar buiten?’, vraag ik dan. ‘Straks misschien’, is zijn standaardreactie.

Simret, de Tigrinyasprekende vrijwilligster, is harder. Zij vraagt niet of Teame komt, zij zegt simpelweg dat hij moet komen. En tegen ‘zus’ Simret gaat geen Eritreeër in. Maar ook zij ziet wel dat Teame niet gelukkig wordt van gedwongen in de hal zitten. Waarvan dan wel? Ze vraagt het hem, maar meer dan ‘een verblijfsvergunning’ kan hij niet bedenken.

Teame vertelt aan Simret wel waarom zijn voet in het gips zit. Hij is in de woestijn, onderweg van Eritrea via Ethiopië en Soedan naar Libië, van de vrachtwagen gevallen en heeft toen zijn enkel gebroken. De hele verdere reis kon of wilde geen dokter hem helpen. Hij had natuurlijk geen gelden in Libië worden Eritreeërs sowieso uitgebuit en mishandeld. Dat heb ik ook van anderen gehoord.

Zijn neef, met wie Teame samen reisde, en andere landgenoten hielpen hem de tocht naar en door Europa voort te zetten. Eén man nam hem op zijn schouders, een ander droeg zijn tas. De dokter in Nederland constateerde een gecompliceerde breuk en rottend weefsel doordat de breuk zolang onbehandeld is gebleven. Er zijn meerdere operaties nodig om Teames voet te redden, en zelfs dan zal hij nooit meer normaal kunnen lopen. Zou dat verklaren waarom hij altijd zo treurig is?

Het heeft er ongetwijfeld mee te maken, maar zelf zegt Teame dat hij vooral zijn familie zo mist. ‘Als ik nog een jaar moet wachten om ze weer te zien, word ik gek.’ Hij laat me een keer een foto zien van hemzelf,zijn vrouw en zijn drie kinderen. Een soort staatsieportret, duidelijk in een studio gemaakt. Iedereen heeft zijn mooiste kleren aan: de vrouw en meisjes in lange witte jurken, Teame en zijn zoontje in pak. Teame, dik zwart haar en een fraaie snor, staat fier achter zijn gezin. Wat een verschil met nu! Wat een verschil met dit iele kalende en grijzende mannetje dat in elkaar gedoken ineen rolstoel voor me zit. De foto is anderhalf jaar oud, zegt Teame. Hij is erin die anderhalf jaar vijftien jaar ouder uit gaan zien.

Een paar weken later komt Teame helemaal zijn kamer niet meer uit. Als ik op zijn deur klop, doet Zerai open en zegt dat Teame slaapt.Twee dagen later ook. Nog iets later hoor ik van Simret dat Teame in rouw is omdat een familielid van hem is overleden. Daarom blijft hij veertig dagen in zijn kamer.

Veertig dagen, dat is nogal wat! Als ik tijdens de lunch aanschuif bij de tafel waar Mebrahtom, Gebreab en Teklom zitten, vertellen ze dat het overleden familielid de neef is met wie Teame tot aan Duitsland is gereisd. De neef bleef daar, Teame reisde door.

Twee weken geleden is de neef in een Duits park gevonden,hangend aan een boom.

Verschillende mensen vragen me om een tip van de sluier op te lichten. Een voorpublicatie. Een sneak preview. Goed: hier is hij dan: één verhaal uit Wachtkamer Havenstraat: Gebreab heeft een broer.
Maar eerst nog dit: de tijd gaat snel. Je hebt minder dan twee weken om te doneren en zo te helpen Wachtkamer Havenstraat uit te geven.

Gebreab heeft een broer

Op een dag vertelt Gebreab dat zijn broer in Nederland woont. Preciezer: één van zijn broers, want hij heeft er zeven. ‘Echte’ broers,en halfbroers van zowel vaders- als moederskant. Andere broers wonen in Canada,Israël en Ethiopië. ‘Wat leuk! Wanneer ga je hem bezoeken?´, vraag ik enthousiast. Hij zegt dat hij niet weet waar zijn broer woont, en dat hij ook geen geld heeft voor de reis erheen. Mensen in de noodopvang krijgen geen zakgeld of uitkering, en mogen ook niet werken. ‘Maakt niet uit’, zeg ik, ‘Nederland is klein, dus heel ver kan je broer niet wonen. Vraag jij zijn adres, dan betaal ik het treinkaartje.’

Een paar dagen later laat Gebreab me een papiertje met het adres van zijn broer zien. Drachten. Friesland dus. Omdat hij maar een klein beetje Engels spreekt, heb ik Mebrahtom nodig om te vragen of hij alleen naar zijn broer wil, of met één van ons. Mebrahtom meenemen is handig, want die spreekt redelijk Engels. Mij meenemen is ook handig, want ik weet hoe je treinen en bussen zoekt. Ik had het kunnen weten: we gaan met z’n drieën.

Thuis zoek ik de handigste reisroute op. Ik wist niet dat het mogelijk was: een enkele reis binnen Nederland die bijna vier uur duurt. We moeten eerst met de bus naar het station, dan met de trein naar Zwolle, daar overstappen op de trein naar Heerenveen, daar met de bus naar Drachten en tenslotte twintig minuten lopen. De broer woont in het AZC van Drachten, en de ligging van dat asielzoekerscentrum lijkt er niet op gericht dat de bewoners zich bewegen in de ‘gewone wereld’.

Op zaterdag fiets ik naar de Havenstraat en word ik helemaal kletsnat van de regen. Oh, bah! Gelukkig zitten Mebrahtom en Gebreab al klaar in de hal, tasje in de hand, loopbrief om hun nek. In hun tas zit een half brood en een pot pindakaas. Die loopbrief is een soort voorlopig ID-bewijs; je moet je nu eenmaal altijd kunnen identificeren in Nederland. Normaal hebben ze hem nooit bij zich, maar ik sta erop dat ze hem nu wel meenemen, want bij het AZC zullen ze wel om identiteitsbewijzen vragen, lijkt me.

Mebrahtom en Gebreab zien mijn natte kleding. ‘Oh, niet goed!’ Nee, het voelt niet lekker, maar ach, het droogt wel weer. Bij de bushalte begin ik te klappertanden. Natte kleren, wind; ik kan niet meer stoppen met klapperen. ‘Nee, nee, nee’, zegt Mebrahtom hoofdschuddend. Hijstaat erop dat hij droge sokken voor me haalt. Hij rent terug naar de noodopvang en komt terug gedraafd met een droog paar. Wat lief! ‘Als we weer in Amsterdam zijn, was ik ze en geef ik ze terug’, zeg ik. ‘Néé’, zegt Mebrahtom, ‘Ik heb veel sokken!’ ‘Echt waar?’, vraag ik. ‘Ja, deze week waren er heel veel sokken in de winkel. Allemaal dozen vol nieuwe sokken. Ik heb wel tien paar.’ Hij gebaart hoe groot de dozen wel waren. Gebreab knikt instemmend. ‘Véél sokken.’

Gebreab. Tekening door Habtom Weldemichael.

De particuliere donaties komen gestaag binnen. Het Amsterdams Fonds voor de Kunsten doet een Hele Grote Donatie. De stand is nu 40%. En dan verschijnt er binnenkort ook nog een artikel in stadsblad De Echo. Zo gaat-ie goed, zo gaat-ie beter!

Ook tekenaar Habtom is flink bezig. Dit is alweer een tekening van zijn hand. In het boek komen ongeveer vijftien portretten van zijn hand.

Best spannend, zo'n crowdfundingcampagne! Hoe zou het gaan? Gaat het lukken? Zijn mensen wel geïnteresseerd in een boek over vluchtelingen?

Maar het begint te lopen, en er is, na een paar dagen online te staan, al 8% binnen.

Intussen tekent Habtom, die de portretten in Wachtkamer Havenstraat maakt, lekker verder.