Lieve donateurs,

Morgen is het 6 april, 25 jaar na het officiële begin van de oorlog in Bosnië. Het moment dat ik mijn boek over Bosnië had willen presenteren. Maar dat gaat niet gebeuren.

Zoals ik al eerder had laten weten, heb ik het project in de zomer van 2015 moeten stilleggen. Ik werd aangesteld als de Balkancorrespondent voor de NOS, en vanaf bijna hetzelfde moment vroeg de vluchtelingencrisis, de Balkanroute mijn volledige aandacht. Dat duurde bijna een jaar. Gesloten grenzen, overvolle kampen, totdat de ‘Turkijedeal’ ervoor zorgde dat ik weer ’ns thuis op de bank kon zitten. Daar heb ik een tijdje gezeten.

Ondertussen was ik met de NOS al voorzichtig in gesprek over een verhuizing naar het Midden-Oosten. En het normale werk ging door, protesten in Boekarest, een referendum in Republika Srpksa, de opening van een ‘Nederlands’ museum in Srebrenica.

Het plan was om in de laatste maanden van mijn Balkantijd me volledig op het deels door jullie gefinancierde project te storen. Maar door het gewone werk dat doorging, en de voorbereidingen voor de overplaatsing, was er opnieuw niet voldoende tijd om het goed te kunnen doen. En heb ik mezelf de vraag moeten stellen: wil ik het idee aanpassen, voor een deel afmaken? Er lag tenslotte al wel materiaal op de plank. Nee, besloot ik, ik wil het goed doen of niet doen. En door de twee laatste drukke jaren was dat onmogelijk.

Dat betekent dat ik een streep door het plan zet. De komende jaren zal ik in het Midden-Oosten aan t werk zijn, en is er opnieuw geen tijd voor een langlopend project in Bosnië. Wie weet ooit, maar voorlopig niet.

Wat betekent dit? Dat ik jullie wil terugbetalen, niet met een boek, niet met een korte film, maar met harde knaken. Daarom, mail mij je rekeningnummer en het bedrag dat je hebt bijgedragen, en ik maak dat terug aan je over. Mail naar [email protected]

Dank voor jullie vertrouwen en engelengeduld. Zoals John al zei: “Life is what happens to you, while you're busy making other plans.”

Groet uit Beiroet!

Marcel

Vrienden van Bees and Bullets!

Het is een tijd geleden dat je iets van me hoorde. De vorige keer schreef ik dat ik te druk was en het project tijdelijk moest stilleggen. Ik reisde zo’n tien maanden lang van vluchtelingenkamp naar vluchtelingenkamp om voor de NOS verslag te doen van de ‘vluchtelingencrisis’. Een bijzondere, indrukwekkende, soms verdrietige maar zeker ook rijke tijd. Ook een tijd waarin er geen ruimte was voor andere zaken, laat staan een ambitieus project in Bosnië Herzegovina.

Inmiddels is het rustiger langs de Balkanroute. Nog steeds weten migranten grenzen over te steken, bijna altijd door grote bedragen te betalen aan mensensmokkelaars. Nog bijna dagelijks komen er bootjes aan op de Griekse eilanden. Maar de aantallen zijn anders. Geen duizenden per dag meer, gemiddeld nog zo’n honderd per dag. Een situatie die nog steeds mijn aandacht blijft vragen, juist ook omdat Brussel ons graag doet geloven dat de situatie onder controle is. Terwijl de deal met Turkije wankelt.

Inmiddels heb ik ook de tijd kunnen nemen om zelf bij te komen van het bizarre jaar. Twee weken langs de Montenegrijnse kust, maar vooral ook thuis op de bank om alles nog eens de revue te laten passeren en te verwerken. Dat kostte tijd, goede gesprekken en een paar seizoenen Game of Thrones.

Maar de energie is terug, en de aandacht voor de vluchtelingenroute kan weer worden gedeeld met ‘echte’ Balkanverhalen. Het referendum in Republika Srpska bijvoorbeeld, waarover ik berichtte, de overstromingen in Macedonië, het traangas in Kosovo. De regio is erg onrustig. En met name de politieke strijd in Bosnië zorgt voor kopzorgen in de rest van Europa. De Hoge Vertegenwoordiger, Valentin Inzko, zal morgen voor de VN zijn zorgen uitspreken over het gemorrel aan ‘Dayton’. Velen beweren dat de situatie in Bosnië Herzegovina nog niet zo ernstig is geweest sinds de oorlog in de jaren ’90.

Ik ben dan ook blij dat mijn agenda de komende maanden ruimte biedt voor Bees and Bullets. Sterker nog, ik schrijf dit terwijl ik al in Sarajevo ben, en ik ben hier ondermeer om de draad op te pakken en verder te gaan waar ik vorig jaar ben gebleven.

Er wordt dus weer gewerkt, aan dat boek dat op niet al te lange termijn in je boekenkast moet komen te staan. Aan die korte docu die het verhaal zal vertellen van een gebroken land, dat maar niet kan opkrabbelen.

Binnenkort dus meer, ik hou je op de hoogte van de vorderingen. Maar schrijf alvast 6 april 2017 in je agenda. Want dan moet het klaar. Inderdaad, exact 25 jaar na het (officiële) begin van de oorlog in Bosnië Herzegovina.

Tot snel!

Beste donateurs,

Ik was in Bijeljina toen de telefoon ging. Het was de derde plaats die ik aandeed voor Bees And Bullets. Na Srebrenica en Tuzla wilde ik verhalen zoeken en vinden in deze kleine stad in het noordoosten van Bosnië.

Het was de NOS. Zo’n anderhalve week daarvoor had ik met de buitenlandchef afgesproken dat ik het werk van de vertrekkende correspondent op de Balkan zou overnemen. Het zou niet direct heel veel meer werk opleveren, dit deel van Europa levert nu eenmaal niet zoveel nieuws op, dat ook direct interessant is voor de Nederlandse nieuwsconsument. Maar goed, ik was er wel blij mee: ik werd de nieuwe NOS-correspondent.

De telefoon ging omdat Macedonië zojuist de noodtoestand had uitgeroepen. Het land, ingeklemd tussen Griekenland en Servië, kon de grote stroom vluchtelingen niet meer aan. De grenzen gingen dicht, het leger werd ingezet. Duizenden zouden vast komen te zitten aan de Griekse kant van de route.

Een paar uur later zat ik in een vliegtuig naar Skopje. En sindsdien is het reizen niet meer opgehouden: Griekenland, Macedonië, Servië, Hongarije, Kroatië en Slovenië. Inmiddels ruim twee maanden later, tientallen reportages verder, lijkt er nog geen einde te komen aan de stroom vluchtelingen die door deze landen trekt. Ik volg hen. De modder krijg ik niet meer van m’n schoenen, de beelden niet meer uit m’n hoofd. Ik heb een hoop ellende gezien, de afgelopen periode. Maar ik ben blij dat ik er voor de NOS verslag van mag doen.

De afgelopen dagen was ik weer even thuis, in Sarajevo. En ik maak graag van de vrije tijd gebruik om jullie bij te praten. Want helaas heeft het werk voor de NOS gevolgen voor het project waar ik gretig aan was begonnen. Het boek komt, de korte film ook. Maar wel wat later.

Het streven is steeds geweest om in november het resultaat te kunnen presenteren. De dag dat de heren rondom de onderhandelingstafel in Dayton eruit waren; 21 november. Dat haal ik niet meer. En ook de datum van de ondertekening, 14 december komt snel dichterbij. Een alternatieve deadline, die ik de laatste weken voor ogen had. Het lijkt erop dat ook die datum niet haalbaar is, wil ik het boek en de film met volle aandacht maken.

Is dat erg? Persoonlijk vind ik het erg jammer. Een historische datum is altijd een fijn ‘haakje’ om een project als dit aan op te hangen. Maar tegelijkertijd besef ik me ook dat zo’n datum ook maar een kunstmatig moment van herinnering is. Iets wat ervoor en erna ook kan. En ook gebeurt. Hier in Bosnië blijven de zelfde herinneringen leven, ook in 2016.

Daarom heb ik besloten om me om die datum niet meer druk te maken. En met mezelf en jullie af te spreken dat, zodra het weer mogelijk is, ik dit project oppak en verder ga waar ik gebleven was: in Bijeljina. Om een beeld te schetsen van Bosnië, twintig jaar na de oorlog.

Ik hoop op begrip. En ben altijd bereid om er verder over door te praten/mailen. Zonder jullie had Bees and Bullets nooit kunnen starten. Ik hoop dat jullie het geduld hebben om me het ook af te laten maken. Dank daarvoor.

Jullie horen van mij!

Groet,

Marcel van der Steen

PS Schroom niet mailen: [email protected] Bellen kan ook, maar mijn nummer wisselt nogal tegenwoordig. Elk land heeft z’n eigen sim. Maar ik geef je graag m’n nummer door van het land waar ik me op dat moment bevind.

Het is geweldig. Met nog 2 dagen te gaan, hebben we het streefbedrag al binnengehaald! De teller staat nu op 101% en dat kan dus nog oplopen.

Heel veel dank aan iedereen die de afgelopen weken heeft gefund en gedeeld. Uiteindelijk hebben 123 donateurs in het project geïnvesteerd, en dat vind ik nogal wat.

Nu is het aan mij om hard aan de slag te gaan en de komende anderhalve maand die verhalen vast te leggen, die een goed beeld schetsen van het Bosnië Herzegovina van nu.

Maar er zijn dus nog twee dagen over. En er kan nog gefund worden. Waarom zou je dat nog doen? Of anderen oproepen dat te doen?

Omdat ik met het extra geld een vertaling van het boek kan financieren. De afgelopen weken sprak ik met veel mensen hier in Bosnië. En iedereen zei hetzelfde: wat jammer dat het alleen in het Nederlands verschijnt. Inderdaad. Daarom hoop ik op één of andere manier, en misschien wel in de komende twee dagen, genoeg geld bij elkaar te krijgen om die vertaling te kunnen betalen.

Dit is de laatste update op de site hier. Vanaf nu zal ik de donateurs met de Nieuwsbrief van de voortgang op de hoogte houden.

Nogmaals dank en tot snel!

Marcel

40%!
Een mooi percentage is al binnen, waarvoor ontzettend veel dank.

Maar het betekent ook dat we in elf dagen nog 60% moeten binnenhalen. Dat is een flinke klus.

Toch ben ik, in het vertrouwen dat de crowdfund campagne gaat slagen, sinds gisteren onderweg. Elke dag telt nu, het is al bijna november.

Je kunt mijn reis volgen via Facebook, Twitter en Instagram. Maar de exclusieve updates krijg je via de nieuwsbrief voor donateurs. Al voor tien euro!

Als je nu doneert, krijg je vanavond de eerste nieuwsbrief in je mailbox.

Heel veel dank! Hvala puno!

Wat geweldig dat al zoveel mensen het project steunen. Inmiddels staat de teller op 33%. Heel veel dank!

Maar we zijn er nog niet. Daarom wil ik je vragen om vandaag het project zoveel mogelijk te delen in je netwerk. Op Twitter en Facebook natuurlijk, maar ook in je naaste omgeving. Als jij enthousiast bent over Bees and Bullets, worden anderen dat misschien ook wel. En je weet, al voor een tientje kunnen mensen deelnemen aan het project.

Om het 'funden' extra aantrekkelijk te maken, heb ik een nieuwe tegenprestatie toegevoegd. Voor 40 euro krijg je het boek (paperback) thuisgestuurd.

Dank alvast voor je hulp!

PS Hou komende maandag Joop.nl in de gaten.