Frank Lloyd Wright Kop en Schotels

In 1922 schrijft P.M Cochius directeur van de Glas Fabriek in Leerdam op verzoek van H.P. Berlage een brief naar Frank Lloyd Wright met de vraag om  serviezen te ontwerpen voor de fabriek gebruikmakende van de techniek persglas. Cochius wilde hiermee het afzet gebied van zijn glaswerk vergroten, met name de Amerikaanse markt was moeilijk te bereiken. Een antwoord blijft uit zelfs na herhaalde verzoeken. Pas op 27 September 1927 komt een reactie. Na een bezoek van Cochius komt de samenwerking uiteindelijk tot stand na aandringen van een vertegenwoordiger.

De tekeningen voor 3 koppen met schotels zijn zeer precies en tegelijkertijd ook mysterieus. Er bestaat altijd een verschil tussen een tekening van een ontwerp en het daadwerkelijke ontwerp. Dit zit voornamelijk in de mate van technische kennis waarover de ontwerper beschikt. Is deze kennis gering dan vult de ambachtsman naar eigen goeddunken de technische problemen op. Dat is te ondervangen door in het proces het gesprek aan te gaan met de ambachtsman of er simpel weg naast te gaan zitten, in dit specifieke geval is dat  jammer genoeg niet gedaan. Blijft over een tekening die gemaakt is door iemand met weinig ervaring met persglas, dat zal Meneer Wright zelf in zijn graf ontkennen, hij schrijft in een brief : ‘Mijn werk vergt meer  ‘architecturale’ behandeling en vraagt veel meer vaardigheid in het maken van mallen dan misschien gebruikelijk is’. M.a.w het is niet mijn schuld dat ik een geniale ontwerper ben en daardoor mijn mate van gevraagde perfectie niet bereikt kan worden maar die van de incompetente werknemers in Leerdam.

Er is slechts een ontwerp, een vaas, uitgevoerd waar hij zelf niet bijster over te spreken was. De binnenkant kwam immers niet overeen met de buitenkant doordat de vaas niet geperst kon worden, werd deze maar geblazen en vervolgens afgeslepen Mooi maar niet perfect, hij stelde voor delen apart te persen om deze vervolgens aan elkaar te plakken een techniek die tot dan toe onbekend was.

De vooringenomen neurotische perfectionist die van geen wijken weet is wellicht een van de oorzaken dat al zijn andere ontwerpen nooit zijn uitgevoerd. Het nekschot moet het persglazen servies zijn geweest van H.P. Berlage welke ook op een zeshoek is gebaseerd. Johan Ambaum suggereert in Jong Holland dat het nog niet te achterhalen is of Berlage zich wellicht heeft laten inspireren door o.a een zilveren zeshoekig servies welke F.L. Wright ontworpen heeft voor het Imperial Hotel in Tokio (1916-1922). Naast de overeenkomsten zijn er ook verschillen zijn, de zeshoekige vorm die F.L. Wright doortrekt in zijn ontwerp worden in het servies van Berlage cirkels toegevoegd. Deze cirkels zijn pas later door Piet Zwart getekend met als doel het servies te standaardiseren. Redelijkerwijs zou je op basis van de originele tekeningen van Berlage kunnen stellen dat hij zijn held wilde eren.

Cochius verzucht in een brief dat F.L. Wright niet genoeg op de hoogte is van de techniek van het glas. In 1930  schrijft  hij over de Coffee Cup:

It will be possible to make some, but the border must be somewhat thicker and rounded off as that of the soup cup. However special attention has to be given to the question of the thermo-resistance.

Dat stemt hoopvol. In de problematische en mysterieuze details van de tekening ligt een intentie besloten. De vraag is dan wat de consequentie in vorm is van een bepaald detail en hoe deze in relatie staat tot de rest van ontwerp.

De 3D computer modellen van de kop en schotels zijn inmiddels gereed alsmede een mal. Doordat de machine die het glas perst eerst op gang moet komen moeten er minimaal 1000 stuks geproduceerd worden. Het witte translucente  glas brengt ook meer kosten met zich mee. De ‘wiebertjes’ worden met de hand op de glas gebrandschilderd.

De verwachting is dat alles gereed is voor verzending in december 2013.