Een boek over het Nederlandse landschap in de jaren dertig van de vorige eeuw. Was dat Nederland? Zo mooi?

De Verkade-albums ‘Waar wij wonen’ uit 1937 en ‘Onze groote rivieren’ uit 1938 laten ons een Nederland zien waar we tegenwoordig alleen maar met verwondering kennis van kunnen nemen, zo bijzonder, zo mooi. In 65 afbeeldingen wordt het Nederland uit die tijd getoond. En dat niet alleen: de prachtige tekst in de albums is geschreven door Jac. P. Thijsse in zijn kenmerkende enthousiasmerende stijl. Het boek ‘Een voorrecht om in te leven’ is het resultaat van een zoektocht naar de locaties op de afbeeldingen.

Een bijzondere publicatie
Het doel van de publicatie is in de eerste plaats om de locaties van de platen te benoemen. In een groot deel van de gevallen is de locatie overduidelijk, bijvoorbeeld als een afbeelding als titel ‘Kessel’, ‘Ruïne Grubbenvorst’ of ‘Nieuwe brug bij Nijmegen’ heeft. Wel moet dan nog de precieze locatie worden gevonden waar de illustrator heeft gestaan. De albums bevatten echter een aantal afbeeldingen waarvan niet duidelijk is van welke locatie ze een weergave zijn. Voorbeelden die nog enigszins zijn te duiden, zijn ‘Waal met schepen’, ‘Stuwwerk in de Maas’ en ‘Hellegat met strekdam’. Het meest onbestemd zijn afbeeldingen als ‘Rivier met aalscholvers’, ‘Heide met goudplevieren’ of ‘Dijkhelling met bloemen’. Hierbij is getracht door literatuur- en archiefonderzoek, vergelijking met oude afbeeldingen en de hulp van kenners van het Nederlandse landschap de locaties te achterhalen. Verder wordt soms aandacht besteed aan een vergelijking van de situatie uit de tijd van de albums, dus de jaren dertig van de twintigste eeuw en de situatie nu.

De inhoud
De publicatie wordt uitgevoerd in een liggend formaat, ongeveer 27 × 21 cm, ca. 150 pagina’s, volledig in kleur. Alle afbeeldingen in de twee albums komen aan bod. Het eerste hoofdstuk ‘De albums' behandelt in vogelvlucht de inhoud van de twee albums en de (publieke) reacties erop. In het tweede hoofdstuk, ‘De auteur en de illustratoren’, worden de auteur, Jac. P. Thijsse, en de illustratoren vader en zoon Rol en Jan Voerman jr. belicht. De hoofdstukken drie en vier bevatten het onderwerp van deze publicatie, namelijk de duiding van de afbeeldingen. Eerst alles uit ‘Waar wij wonen’ en daarna uit ‘Onze groote rivieren’. In hoofdstuk vijf, ‘De afbeeldingen gezamenlijk bezien’, worden de platen uit beide albums vergeleken op inhoud. De publicatie wordt afgesloten met een literatuurlijst, verantwoording van de afbeeldingen, een korte tekst over de auteur, een colofon en een notenapparaat met ca. 250 noten.

Zeker geld nodig
Een boek waar zulke fraaie prenten in komen, verdient het om professioneel te worden
opgemaakt. Ik heb voor de opmaak een gerenommeerde vormgever gevonden. Dat betekent een aardige kostenpost. Ik doe de uitgave in eigen beheer dus wie wil mij helpen de uitgave gefinancierd te krijgen.

Een uitgebreide webpagina
Over dit boekproject staat ook een pagina op de website over 'Over Thijsse's nederland'. Zie de pagina 'Een voorrecht om in te leven'. Daar staat ook een demoversie van de publicatie om te downloaden. Verder op deze pagina een alleraardigst artikel van Maarten van Rossem dat voor mij aanleiding was om hem te vragen voor het Comité van Aanbeveling (zie onder).

Comité van Aanbeveling
Er zijn een aantal personen bereid gevonden om dit initiatief te ondersteunen. Allen zijn het liefhebbers van de Verkade-albums en van Jac. P. Thijsse. Het gaat om:
= Rob Buiter, wetenschapsjournalist en o.a. hoofdredacteur 'De Levende Natuur'
= Daphne Maas, directeur Voerman Stadsmuseum Hattem
= Dik van der Meulen, schrijver, werkt o.a. aan een biografie van Thijsse
= Jelle Reumer, schrijver, voormalig directeur van Het Natuurhistorisch in Rotterdam, columnist Vroege Vogels en Trouw
= Maarten van Rossem, emeritus hoogleraar universiteit Utrecht

De auteur en zijn hulptroepen
Ed Buijsman (1948) voorheen werkzaam als atmosferisch chemicus bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Schrijver van publicaties over luchtverontreiniging, zoals het boek ‘Er zij een meetnet …’ (2003) over de geschiedenis van het luchtonderzoek en het luchtkwaliteitsmeetnet van het RIV/RIVM. Later heb ik me toegelegd op publicaties over de Nederlandse natuur en het landschap, waaronder de boeken ‘Een eersteklas landschap. De teloorgang van natuurmonument De Beer’ (2007, Matrijs Utrecht) en ‘Fraaie schepsels. De grote stern in Nederland’ (2017, Matrijs Utrecht).

Frans Beekman fungeerde als onontbeerlijk klankbord. Hij stond van 1966 tot 2001 voor de klas, na 1970 als leraar aardrijkskunde aan de Rijksscholengemeenschap te Zierikzee. Hij promoveerde in 2006 aan de Universiteit van Amsterdam met het proefschrift ‘De Kop van Schouwen onder het zand’. Hij publiceert regelmatig over natuur, landschap en archeologie in publiekstijdschriften, ook samen met Ed Buijsman.

Jaap Wolters, professioneel vormgever, verzorgde de opmaak en de vormgeving.