Beste bibliotheekvrienden,

Dank u wel!

Op onze vraag om de kosmos nieuw leven in te blazen, is door vele boek- en bibliotheekvrienden enthousiast en overtuigend gereageerd. En of er werd geblazen, zo hard, dat dit wetenschappers de voorbije weken in staat stelde om, voor het eerst, de echo van de oerknal waar te nemen. Heel veel dank voor dit engagement, en we kijken er al naar uit om na de grote vakantie al onze funders op een bijzonder moment in de bibliotheek te ontvangen.

De kostprijs voor de conservatie en restauratie van  Sebastian Münsters  Kosmogafie uit 1552, met name 2.500 euro werd in korte tijd bij elkaar gebracht en intussen ruim overschreden. Ook deze  extra steun en de steun  die we nog  hopen binnen te krijgen, zullen optimaal worden ingezet voor het conserveren van het rijke Brugse boekenerfgoed.

Samen met de Kosmografie, het Aramees woordenboek van Münster …

Ons Boekensteun project heeft immers nog een kleine twee maanden te gaan, en we durven  nu onze grenzen te verleggen. De aanvullende steun gaat integraal naar de conservatie en restauratie van twee  boeken, eveneens uit de 16de eeuw, die heel nauw verbonden zijn met Münsters Kosmografie. Het betreft vooreerst de restauratie van een ouder werk van Münster, met name een exemplaar van zijn Chaldeeuws woordenboek uit 1527. Dit boek werd gedrukt in Basel door Joannes Froben, de vriend en huisdrukker van Erasmus van Rotterdam. Münster was een expert in de oude, bijbelse talen, en met dit Chaldeeuws of Aramees lexicon  (boeknummer 26/74: momenteel tentoongesteld in de leeszaal) hoopte Münster zoveel mogelijk mensen de mogelijkheid te bieden om de bijbelse teksten in de oorspronkelijke taal te laten lezen. Een echt renaissanceboek dus. Münsters Hebreeuws lexicon  uit 1539 is ook in bezit van onze bibliotheek, en werd vele jaren terug gerestaureerd.

 … en een kruidenboek uit het bezit van Holman

Een tweede boek dat we met aanvullende fondsen hopen te laten restaureren,  houdt verband met Holman. Robert Holman was de monnik , later abt, een late tijdgenoot van Münster, die het exemplaar van Münsters Kosmografie had aangekocht. Hij moet een groot boekenliefhebber zijn geweest: hij kocht interessante boeken en liet er zijn wapenschild, devies en naam in achter. Dit is ook het geval met een bijzonder fraai geïllustreerd kruidenboek dat in 1549 in Frankfurt werd gedrukt (boeknummer 2506). Het bevat de plantenbeschrijvingen van Dioscorides die leefde in het Romeinse Rijk van de eerste eeuw. Bij elke plant gaf Dioscorides aan wat de geneeskundige toepassing was.

Na de kosmografie, ook het Aramees woordenboek van Münster en het plantenboek uit de bibliotheek van Robert Holman. Zou ook dit kunnen? Als we de oerknal aankunnen, dan durven we ook nu weer dromen.  Alvast heel veel dank.

Beste bibliotheekvrienden,

Onze oproep om de restauratie van Münsters gedrukte Kosmografie uit 1552 een financieel duwtje in de rug te geven is nu enkele weken oud en van tientallen mensen en instellingen ontvingen we intussen steun. Wij, de Openbare Bibliotheek Brugge dus, zijn bijzonder opgezet met die grote respons. We willen niet vooruitlopen, maar deze fantastische start laat verhopen dat we de 2.500 euro binnen de beschikbare tijd kunnen rondmaken. Dank u wel!

Wie heel zeker (postuum) dankbaar is voor deze royale steun, is de eerste bezitter. Dat een exemplaar van dit schitterend boek in Brugge terechtkwam, danken we aan Robert Holman. Robert werd ca. 1520 geboren in Sluis (toen nog dé voorhaven van Brugge en deel van het graafschap Vlaanderen) en trad als jonge man in de prestigieuze cisterciënzerabdij Ten Duinen in Koksijde in. Al vlug werd Robert prior, vervolgens biechtvader en geestelijk begeleider in een zusterabdij, de cisterciënzerinnenabdij Spermalie in Sijsele (de abdijhoeve is vandaag nog steeds bewaard). In 1569 werd hij ten slotte abt van de Duinenabdij.

Het waren moeilijke jaren voor abt en abdij. De oprukkende duinen en de teruglopende bezetting verplichtten Robert om het grootste deel van de abdijgebouwen te laten vervallen en zich met zijn gemeenschap terug te trekken in het omgebouwde abtskwartier. De Beeldenstorm van 1566 was bijzonder vernietigend, vooral voor de kerk en de bibliotheek.

Wellicht kocht Rober Holman dit exemplaar van Münsters Cosmographiae toen hij nog geen abt  was. In dit exemplaar liet hij zijn enkelvoudig wapenschild schilderen. Als abt gebruikte hij een gevierendeeld wapenschild met als kwartieren 1 en 4 het wapen dat in het boek staat. Zo bleef een portretschilderij van hem bewaard (nu: Brugge, Grootseminarie) met dit gevierendeeld wapen, ook op een plan van de abdij, geschilderd door Pieter Pourbus in opdracht van abt Holman (Brugge, Groeningemuseum),  is dit gevierendeeld wapen te zien.

Holmans Kosmografie overleefde de 16de eeuw, maar deze troebele periode liet wel haar sporen na die vandaag verantwoordelijk zijn voor verder verval. Boekensteun komt hier mooi op tijd.